HISTORISCH GENOOTSCHAP WARMELDA

Archeologie – Onbekende kastelen

Archeologie betekent niet altijd direct graven in de grond. Ontdekkingen worden soms juist ver boven de grond gedaan: vanuit de lucht.

Hoe werkt dat? Op luchtfoto’s (zoals op Google Earth) zijn in weilanden soms opvallende patronen te zien, zoals verkleuringen in het gras. Deze verkleuringen worden veroorzaakt doordat de bodemgesteldheid daar anders is (bijv. door puin in de grond). De patronen die daardoor ontstaan, lijken soms op de plattegrond van een gebouw.

Ook kunnen luchtfoto’s, als die bij zonsopgang of -ondergang genomen zijn, opvallende schaduwen laten zien, veroorzaakt door afwijkingen in het reliëf. Op plekken waar eerder een gebouw heeft gestaan, of een gedempte gracht heeft gelopen, heeft de grond vaak een licht afwijkende hoogte. Deze afwijking is overdag vaak niet te zien, maar de schaduwen op een luchtfoto maken die toch zichtbaar.

Ringen in de Boterhuispolder: ©2014 Aerodata International Surveys, Kaartgegevens ©2014 Google; de grondsporen zijn d.m.v. fotobewerkingsoftware licht geaccentueerd.


Door de studie van luchtfoto’s zijn in Warmond al een paar ontdekkingen gedaan. Toen Warmeldabestuurslid André van Noort in 2012 eens een luchtfoto van de Boterhuispolder bestudeerde, vond hij aan rand van een sloot ten zuidwesten van het Vennemeer een aantal concentrische ringen.

De archeologen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) hadden grote belangstelling voor deze vondst. Ter plekke aangekomen, vonden de archeologen daar allerlei oude potscherven: Badorf-aardewerk (8de-9de eeuw), Pingsdorf-aardewerk (10de-12de eeuw), kogelpot-aardewerk (10de-13de eeuw), grijsbakkend aardewerk (14de-15de eeuw) en proto-steengoed (1250-1300). Ten slotte vonden ze daar ook middeleeuwse baksteenfragmenten.

In combinatie met het reliëf met ringen, is de aanwezigheid van middeleeuwse scherven en baksteenfragmenten veelzeggend. Volgens seniorarcheoloog Jan van Doesburg (RCE) lijkt deze plek een middeleeuwse versterking te zijn geweest. Maar om dit met zekerheid vast te stellen, is meer onderzoek nodig.

In Warmond zijn mogelijk nog meer versterkingen te vinden. Zo deed Warmonder Richard van Leeuwen bij het bestuderen van luchtfoto’s van de westzijde van Warmond een paar interessante observaties.

Even ten westen van appartementen-complex Park Klinkenberg ontdekte hij een tot nu toe onbekend complex met concentrische ringen. Seniorarcheoloog Jan van Doesburg (RCE) wees direct op de gelijkenis met kasteel Alkemade of de Oegstgeestse Oudenhof.

Westzijde van Warmond. Dotka Data, bestand 128_01_3160. © De auteursrechten en databankenrechten zijn voorbehouden aan Bibliotheek Wageningen UR, Apeldoorn, 2014 Dotka Data Bv

Daarbij bleef het niet, want Richard van Leeuwen vond iets noordelijker nog zo’n opvallende, ronde vorm. Deze lijkt volgens Jan van Doesburg een kleinere heuvel te zijn, omgeven door een omgrachting, zodat we hier misschien aan een verdwenen motte mogen denken (een soort van kleinere versie van de Leidse Burcht).

Hoewel bovengenoemde vondsten, net als die in de Boterhuispolder, op belangstelling van de RCE konden rekenen, zijn de opvallende patronen aan de westzijde van Warmond nog niet archeologisch onderzocht. We zullen nog even geduld moeten hebben.

Schuiven naar boven